پرورش خلاقیت کودکان از دغدغه های والدین امروز است و این نشان دهنده آن است که جامعه بیش از پیش به اهمیت تفکر خلاق پی برده است. انسان خلاق قادر است با دانسته ها و بهره گیری از قوه تخیل خود نوآوری کند و این نوآوری می تواند در هر زمینه ای باشد از حل مشکلات روزمره گرفته تا اختراعات بزرگ بشر. بنابراین پرورش ذهن خلاق نیازمند به کارگیری روشها و تکنیکهایی اصولی و درست است که والدین و مربیان ملزم به دانستن آنها هستند. چرا که کودکان طبیعتا خلاق هستند و در صورتی که درست هدایت شوند شکوفایی خلاقیت آنها در تمام زمینه ها خود را نشان می دهد. در راستای رسیدن به این هدف نکات ذیل را به خاطر داشته باشید.
صبور باشید: اگر از کنجکاوی زیاد کودک خود خسته می شوید و با بی حوصلگی پاسخی می دهید تا دیگر به پرسشهایش ادامه ندهد هرگز نمی توانید کودک خلاقی را پرورش دهید.
تحریک کنید: حواس او را تحریک کنید. کودکانی که در دوره طلایی کنجکاوی خود، توسط والدین حواسشان تحریک شده است باهوشتر هستند. چرا که تحریک حواس موجب تحریک مغز می شود برای بیشتر فکر کردن و در نتیجه خلق کردن.
تشویق کنید : او را تشویق کنید به دقت کردن در محیط اطرافش و جزئیات آن، به ساختن ایده هایی که در ذهن دارد ،به فکر کردن برای یافتن راه حل و حتی پاسخ به سوالاتی که خودش مطرح می کند. هر چقدر موثرتر تشویق کنید کودک با انگیزه تر می شود.
نقش هنر در خلاقیت کودکان کاملا شناخته شده است. از آنجاییکه در سنین پایین، آموزش مستقیم نقاشی به کودکان مانع از پرورش خلاقیت آنان می گردد بهتر است کودک بدون آموزش شما و با استفاده از خلاقیت ذاتی خود آنچه در ذهن دارد را رسم کند. کلاسهای مفیدی نیز هستند که مربیان آشنا با اصول پرورش خلاقیت با متد درست ، خلاقیت را از طریق نقاشی در کودکان بر می انگیزند. به خاطر داشته باشید برای آنکه در کارهای هنری با فرزندتان همراه شوید نیازی نیست که خود هنرمند باشید. با مطالعه مقالات و کتابهای مرتبط می توانید با روش درست کار آشنا شوید گرچه کودک نت در تمام فعالیتهای هنری، توضیحات مورد نیاز را گام به گام ارائه می کند.
گاهی والدینی که مشتاق پرورش خلاقیت فرزند خود هستند ناآگاهانه موجب از بین رفتن این توانایی فطری در او می شوند پس هنگام انجام فعالیتها به این موارد دقت کنید:
کودک را ارزیابی نکنید: توجه او به ارزیابی شما مانع تراوش ایده ها و کار خلاقانه اش می گردد.
به رقابت با همسالانش تشویق نکنید: زیرا ذهن کودک پیش از آنکه به خلق کردن بیاندیشد درگیر مقایسه با دیگری می شود.
او را محدود نکنید: محدودیت موجب تزلزل انگیزه و علاقه او می شود. بگذارید بدون حد و مرز فکر کند، و آزادانه انتخاب کند .
کودک نت سعی دارد محیطی را فراهم کند تا والدین با فعالیتهایی آشنا شوند که با انجام آنها علاوه بر آنکه زمانی مفرح و جذابی را با کودک خود سپری می کنند بتوانند خلاقیت او را به روش درست پرورش دهند.
حین انجام فعالیتها توجه کنید که لذت بردن کودک مهمترین ارزش محسوب می شود و اهداف دیگر در الویتهای بعدی قرار می گیرند. چون انچه مقدم بر همه موارد است، تربیت کودک شاد است که از سلامت روانی کامل برخوردار بوده و مهارت خوشحال و خوشبخت زیستن را آموخته است. و این هدف محقق نمی شود مگر آنکه شما با رابطه ای صمیمانه تلاش کنید تا فرزندتان از دوران کوتاه کودکی اش نهایت لذت و استفاده را ببرد.
آنچه در کودک نت معرفی می شود فعالیتهایی است که از میان محتوای سایتهای روز دنیا انتخاب، ترجمه و تدوین شده است. بنابراین سعی نمایید با اختصاص دادن ساعتی برای فرزندتان او را از فواید انجام این فعالیتها بهره مند سازید.
تمام فعالیتها با توضیح مرحله به مرحله ارائه شده است. و این مسئولیت شما والدین است که با فراهم کردن فضایی مناسب با روحیات فرزندتان شرایط را برای انجام لذت بخش و خلاقانه او تامین کنید.
فعالیتها به چند دسته تقسیم می شوند که عبارتند از تکنیکهای نقاشی، کاردستی، کلاژ(تکه چسبانی) ، فعالیت حسی(Sensory Activity).که در ادامه به توضیح هریک می پردازیم.
تکنیک نقاشی(بازی با رنگ): در تکنیکهای نقاشی روش های مختلف بازی با رنگ معرفی می شود و همچنین بسیاری از وسایل ساده که می توان با آنها نقاشی کشید. کودک هنگام نقاشی با اشیای مختلف خلاقیتش شکوفا می گردد و از بازی با رنگ لذت برد. از آنجاییکه فعالیت هنری کودکان نیازمند ریخت و پاش است و محدودیت مانع از پرورش خلاقیت میگردد پس هنگام کار محیط مناسبی را برای کودک فراهم کنید تا آزادانه از انجام کارهای هنری لذت ببرد.
کاردستی: آنچه در ساخت کاردستی اهمیت دارد فرایند ساخت آن است و نه حاصل کار. درست کردن کاردستی ضمن آنکه موجب تقویت مهارت دستان کودک می شود، قوه تخیل را پرورش می دهد و به کودک می آموزد که دور ریختنی ها می توانند کاربردهای دیگری داشته باشند. بنابراین کودک را به گونه ای تشویق کنید تا پی ببرد که آنچه ارزشمند است یک کاردستی زیبا نیست بلکه تلاش او برای پیاده سازی ایده ای است که در ذهن دارد.
کلاژ(تکه چسبانی): کلاژ یا تکه چسبانی یک فرم هنری است که از به هم چسباندن و مرتبط ساختن تکه های اشیای مختلف مانند کاغذ، پارچه،برگ گیاهان و …. بر روی یک سطح، حاصل می شود. این تکنیک یکی از کم هزینه ترین کارهای هنری است که در برانگیختن خلاقیت کودکان و ایجاد فضای جدیدی که در ذهن دارند موثر است.
فعالیت حسی(Sensory Activity): مجموعه بازی هایی که کودک با مواد مختلفی مانند:آب ، خاک، گل و مواد غذایی نظیر آرد، حبوبات و… انجام می دهد. این بازی ها اگر قبل از شش سالگی صورت بگیرد تاثیر عمیقی بر تحریک حواس پنج گانه کودکان دارد. اگر می خواهید کودک هنگام بازی نهایت لذت را ببرد و حواسش به خوبی تحریک شود او را آزاد بگذارید تا بدون نگرانی از آلوده شدن لباسها و محیط اطرافش، مواد را کشف و تجربه کند. از این رو به فعالیتهای حسی، Messy Play(بازی های نامرتب و بهم ریخته) نیز می گویند. هدف از انجام این نوع فعالیتها،تقویت حواس و کشف مواد از طریق بازی با آنهاست.
بازی حرکتی: بازی هایی که علاوه بر نشاط آفرینی برای کودک، مهارتهای حرکتی ظریف را برای انگشتان دست و مهارتهای حرکتی درشت را برای تقویت ماهیچه های بزرگ بدن به همراه دارد. این بازی ها اغلب برای محیطهای آپارتمانی معرفی می شود.
زمانی که همراه فرزنداتان به انجام هر یک از فعالیتهای کودک نت می پردازید ، این موارد را به خاطر داشته باشید:
- کودک را هرگز تنها نگذارید زیرا اگر مراقب نباشید بسیاری از مواد و ابزار برخلاف ظاهر ساده شان می تواند برای کودک خطرساز باشد. به خصوص کودکان زیر سه سال را با اشیای کوچک که بلعیدن انها موجب خفگی می شود
- در کنار کودک بنشینید ولی راهنمایی نکنید که چه بکند. چون او به شکل فطری و کاملا متفاوت از بزرگسالان به کشف مواد و وسایل می پردازد. آموزشهای شما گرچه مفید است ولی به کشفیات کودکانه فرزندتان نمی رسد.
- در هر فعالیت توضیحات مرحله به مرحله بیان شده است ولی ابتدا اجازه دهید کشفیات کودک تمام شود سپس از مرحله اول شروع کنید و تا زمانی که کودک از انجام هر کدام دست نکشیده ،مرحله بعد را آغاز نکنید.
هر دسته از فعالیتها هدف خاصی را دنبال می کنند که موجب کسب مهارت جدیدی در کودک شده و او را به کشف تازه ای ترغیب می کند.